Ben ik te zwaar voor mijn paard?

Ben ik te zwaar voor mijn paard? Welk gewicht kan mijn paard eigenlijk dragen? In dit blog bespreken we, waarschijnlijk het grootste taboe in de paardensport, het gewicht van de ruiter.

Paardrijden is een prachtige sport en hobby. Maar het is er ook een met een extra verantwoordelijkheid. Jij bent namelijk niet alleen verantwoordelijk voor jezelf als sporter of hobbyist, maar ook voor je paard. Samen vorm je een atletisch duo. Paarden ondergaan veel van wat wij van ze vragen, met maar heel weinig tegengas. Wij moeten er dus bewust van zijn wat we van ze vragen.

Heb jij jezelf wel eens de vraag gesteld: “Ben ik te zwaar voor mijn paard?”

Zelf ben ik ben 1.82m lang en woog tussen 65 en 70kg toen ik Lacos kocht in 2016. In de afgelopen jaren bleef ik aankomen en lukte het me niet om af te vallen. Inmiddels weeg ik ruim 80kg. Helaas behoor ik tot die kleine groep vrouwen die al heel jong in de overgang komt. De eerste tekenen begonnen op mijn 34ste met het af en toe wegblijven van mijn menstruatie. Op mijn 40ste stelde de huisarts uiteindelijk vast dat ik inderdaad door de overgang heen was. Mijn vermoeden was bevestigd.

Opeens begreep ik waarom afvallen zo moeilijk was. Ik kon kiezen om ertegen te blijven vechten en vol afschuw naar de getallen op de weegschaal te kijken. Of mezelf te accepteren, tevreden te zijn dat ik jong moeder was geworden, zodat dat verdriet me bespaart was gebleven. Ik heb ervoor gekozen mezelf te accepteren, met de kanttekening dat ik wel gezond wil blijven en niet nog zwaarder wil worden.

Deze keuze betekende ook dat ik eerlijk naar mijn paard moest kijken. Niet langer mijn ogen sluiten en hopen dat ik echt wel een beetje zou gaan afvallen. 

Sinds de jaren ‘80 zijn er diverse onderzoeken gedaan naar het effect van het gewicht van de ruiter op de rug van het paard. In dit blog verwijs ik niet naar specifieke onderzoeken. Ik zal onder aan dit artikel wel linken naar een tweetal artikelen van de KNHS. Ik ga ervan uit dat als je verder in deze materie wil duiken jij zelf onderzoek zal doen. 

Behalve het gewicht van de ruiter zijn er nog een aantal zaken die bijdragen aan schade aan de rug van het paard. Een passend zadel voor paard en ruiter om de druk goed te verdelen en de balans van de ruiter. Het is niet voor niets dat leden van het Long Rider’s Guild adviseren om niet meer dan 50kg bagage op je pakpaard te leggen. Bagage beweegt niet mee en is zogenaamd dood-gewicht. Een goede balans van de ruiter helpt dus mee om de rug van je paard heel te houden.

Een pakpaard is een paard dat alleen bepakking draagt en geen ruiter.

De meeste onderzoeken naar het effect van het gewicht van de ruiter komen erop uit dat de ruiter geen blijvende schade veroorzaakt aan de rug van het paard bij een ruitergewicht van 15-20% van het totale gewicht van het paard. De FNRS en KNHS rekenen met 17% als maximaal gewicht van de ruiter, omdat daar nog ongeveer 10kg aan kleding en harnachement bij opgeteld moet worden.

Ik heb een onderzoek gevonden waarbij er IJslanders getest zijn. De onderzoekers geven aan dat ze vanwege de stevige bottenstructuur tot maximaal 25% ruitergewicht zouden kunnen dragen.

Er zijn verschillende maneges die een maximum ruitergewicht hanteren van 85-90kg. Deze keuze wordt gemaakt omdat manege paarden dagelijks veel verschillende ruiters dragen en dus echte werkpaarden zijn. De paarden verdienen het geld voor een manege dus moeten ze op langere termijn gezond blijven. Ook is de maat van het zadel voor een manege paard niet makkelijk aan te passen aan de verschillende ruiters. Een ruiter die te groot is voor het zadel zit teveel op de achterkant van het zadel. Dit zorgt voor een punt belasting op de rugspieren van het paard.

Ook de duur van de rit in het zadel heeft effect op de rug van het paard. Over het algemeen genomen laten de onderzoeken zien dat er pas na anderhalf uur rijden verzuring in de rugspieren van het paard optreedt bij een ruiter met een ruitergewicht van 15-20%.

Als ik een meerdaagse tocht rijd dan rijden we anderhalf uur en houden we minimaal 30 minuten pauze, waarbij Lacos kan eten. Daarna rijden we weer anderhalf uur, weer een pauze en dan rijden we het laatste stuk van anderhalf uur. 

Zo deel ik de dag op in drie ritten van ongeveer anderhalf uur en twee ruime pauzes. Op die manier weet ik zeker dat de rugspieren even kunnen bijkomen en stretchen en Lacos ook niet te lang op een lege maag hoeft te lopen. Te lang zonder ruwvoer moeten werken heeft een nadelig effect op de maag van je paard, maar dat is voer voor een ander blog.

Daarbij komt dat ik op deze meerdaagse tochten ook bagage meeneem. Al is het maar een halster met touw voor de pauzes, eten en drinken, een camera, gps en een powerbank om te zorgen dat ik niet met een lege batterij in mijn telefoon in een noodsituatie terecht kom. Dit is allemaal extra dood-gewicht aan bagage. 

Lacos is een rank gebouwde Andalusiër met een schofthoogte van 1,52m. Ik schat hem op 400-450kg.

20% van 400kg = 80kg

Dit betekent dat ik zonder kleding, harnachement en bepakking al aan het maximale gewicht zit dat zonder schade te dragen is voor Lacos. Ik ben dus te zwaar voor mijn paard. Uitgaande van zijn door mij geschatte minimale gewicht.

20% van 450kg = 90kg

Dit betekent dat ik met kleding en harnachement aan het maximale gewicht zit voor Lacos. Hoe verantwoord ik dan het extra dode-gewicht van de bagage? En wil ik echt meerdaagse tochten blijven maken met de wetenschap dat ik eigenlijk te zwaar ben voor mijn paard? Dat zit niet echt ontspannen kan ik je vertellen.

Al met al ben ik dus gewoon te zwaar geworden voor Lacos en moet ik mijn verantwoordelijkheid nemen en keuzes maken voor het welzijn van mijn paard. Dit is een keuze die niet leuk was om te maken, niet makkelijk om toe te geven en ook niet makkelijk om uit te leggen aan iedereen die ernaar vraagt.

Ik heb Lacos te koop gezet en hoop een lichtere ruiter te vinden die net zo gek is op hem als ik dat ben. Een ervaren ruiter die er ook van houdt om buitenritten te maken en in Lacos een maatje vindt. Blijf ik paardrijden? Ja natuurlijk. Ik ga op zoek naar een paard dat een maatje groter en breder is dan Lacos. Een paard dat mij wel makkelijk kan dragen op lange afstanden. Ondertussen blijf ik mijn best doen om gezond te blijven eten en toch een beetje af te vallen. Niet omdat het moet, maar omdat ik dat graag wil.

Ik vind ook dat het mijn verantwoordelijkheid is om op dit blog de taboes en moeilijke kanten van de verantwoordelijkheid die we hebben naar onze paarden toe uit te lichten.

Wees kritisch naar jezelf, je gewicht, je eigen balans op je paard en laat je zadel regelmatig nakijken door een specialist. Ga je buitenritten maken van langer dan anderhalf uur, las dan pauzes in. Of loop een stukje naast je paard mee om zijn rug te ontlasten en je eigen benen te strekken. En stel jezelf de vraag “Ben ik te zwaar voor mijn paard?”

Ben jij bang dat je te zwaar bent voor je paard, maar wil je geen afscheid nemen?

Dan kun je overwegen om het werk voor je paard aan te passen. Misschien kun je gaan mennen of meer grondwerk en werk aan de hand gaan doen?

Link naar artikel KNHS- Te zwaar om te rijden?

Link naar artikel KNHS- Ben ik te zwaar voor mijn paard?

Wil je meer lezen over de verzorging en welzijn van paarden en hoe ik daarover denk? Lees dan de artikelen in de categorie stalling en verzorging

• Maximaal ruitergewicht zou niet meer dan 15%-20% van het totale gewicht van het paard moeten zijn.
• Na anderhalf uur rijden treedt er verzuring op in de rugspieren van je paard, las pauzes in op langere ritten.
• Zorg voor een goed passend zadel voor paard en ruiter.
• Blijf aan je balans in het zadel werken.
• Maximaal 50kg bagage op een pakpaard
• Ben je te zwaar geworden voor je paard? Pas het werk aan of neem afscheid.